Phần lớn chúng ta đều sợ bệnh và nghĩ béo sẽ sinh bệnh. Chúng ta đều coi rằng chất béo là xấu và tránh xa mọi chất béo. Song thực tế không nên đánh đồng toàn bộ chất béo là xấu. Nếu bạn biết cung cấp chất béo tốt thì nó sẽ hỗ trợ cho bạn trong phòng bệnh tim mạch, hỗ trợ quá trình chuyển hóa
Chất béo là gì?
Chất béo là một trong những dinh dưỡng cần trong cơ thể. Cơ thể cần: chất đạm (protein), chất béo và chất bột đường. Chất béo gồm các hợp chất hòa tan trong dung môi hữu cơ nhưng không tan trong nước.
Nó tồn tại ở rắn hoặc lỏng trong điều kiện phòng phụ thuộc thành phần của chúng. Dầu là chất béo dạng lỏng, mỡ chất béo ở dạng rắn trong điều kiện thường. Lipid là chất bẻo thể lỏng và thể rắn
Khi nhắc đến nguồn gốc, người ta phân chất béo có nguồn động vật (mỡ thịt) hoặc thực vật (các loại hạt, dầu) và chất béo chuyển hóa trong các thực phẩm chế biến sẵn (chiên rán, bánh quy, piza, lớp kem phủ bánh)….
Vai trò của chất béo
Chất béo tham gia cấu trúc cơ thể. Người trưởng thành có 18-24% trọng lượng cơ thể là chất béo. Chất béo có mặt ở màng tế bào, các màng nội quan của tế bào. CHất bẹo ta ra các mô đặc biệt mô thần kinh. Chất béo sinh ra hormon và các chất hóa học khác cho cơ thể. Chất béo tạo ra muối mật cần cho tiêu hóa. Chất béo có vai trò dự trữ năng lượng, điều hòa cơ thể bảo vệ trước thay đổi về nhiệt độ. Ngoài ra chất béo có vai trò chính là dung môi hòa tan và hấp thụ các vitamin trong dầu mỡ. Ví dụ như vitamin A, D, E và K. Các vitamin này vào được cơ thể phụ thuộc vào hàm lượng chất béo trong thực phẩm. Nếu ăn ít chất béo thì sẽ dẫn giảm hấp thụ các vitamin này. Các vitamin trong dầu có vai trò quan trọng trong các chức năng thị giác, đáp ứng miễn dịch, chống lão hóa, tạo máu.
Theo khuyến nghị viện dinh dưỡng, người trưởng thành chỉ nên ăn 18-25% lượng khẩu phần có chất béo. Trong đó: chất béo không bão hòa đơn (chất béo tốt): chiếm khoảng 15-20%; chất béo không bão hòa đa (chất béo tốt): 5-10%; chất béo bão hòa (chất béo xấu): dưới 10%; chất béo chuyển hóa: 0% mỗi ngày. Trong chế biến thực phẩm, chất béo có vai trò tạo hương vị thơm ngon, cảm giác no lâu.
Sai lầm trong giảm cân
Nhiều người nghĩ rằng chế độ ăn chất béo là lý do tăng vòng eo, cân nặng hay cholesterol cao gây vấn đề sức khỏe. Nhưng không phải mọi loại chất béo đều hại. Có loại chất béo tốt và chất béo xấu. Khi bạn biết phân biệt bạn sẽ có kế hoạch ăn uống lành mạnh
Béo tốt béo xấu phân biệt ra sao
Chất béo xấu gồm: chất béo chuyển hóa và bão hòa
Chất béo chuyển hóa là chất béo được tìm thấy trong các loại thịt. Nguy hiểm hơn là chất béo chuyển hóa nhân tạo. Chúng làm tăng hàm lượng cholesterol xấu (LDL) mà còn làm giảm lượng cholesterol tốt (HDL). Các bệnh về đột quỵ, tim mạch cũng từ đó mà ra. Thực phẩm chứa chất béo chuyển hóa như: các loại bánh, thực phầm đồ chiên, bơ thực vật, nước trộn salat….
Chất béo bão hòa dù không có hại như chuyển hóa nhưng chất béo bão hòa cũng có thể làm tăng cholesterol xấu (LDL) dẫn đến có hại sức khỏe. Thực phẩm chứa chất béo bão hòa như: thịt đỏ, các sản phẩm từ sữa nguyên chất (sữa, kem, phô mai), bơ mỡ động vật, dầu dừa, dầu cọ.
Chất béo tốt thuộc nhóm chất béo không bão hòa. Vai trò tốt cho hệ tim mạch, cân bằng cholesterol và sức khỏe. Thực phẩm chứa nó như: dầu ô liu, dầu đậu phộng, quả bơ, các lọai hạt (hạnh nhân, lạc, mắc ca, hạt phỉ, hạt điều, hồ đào, hứng dương, vừng, hạt bí, hạt lanh, óc chó), các loại cá béo (hồi, ngừ, trích, mòi), dầu cá, dầu đậu nành, nghệ tây, sữa đậu nành, chế phẩm đậu nành….
Một ngày cần bao nhiêu chất béo?
Lượng chất béo nạp phụ thuộc cơ địa và mục tiêu cân nặng. Việc tính lượng calo hàng ngày giúp bạn kiểm soát lượng chất béo cần thiết cho cơ thể. Với tiêu chuẩn thông thường, cơ thể cần khoảng tối đa 30% lượng calo từ chất béo. Tuy nhiên theo khuyến cáo của Viện dinh dưỡng người trưởng thành lượng chất béo chỉ nên khoảng 18 – 25% năng lượng khẩu phần. Trong đó: Chất béo không bão hòa đơn (chất béo tốt) nên chiếm khoảng: 15-20%; chất béo không bão hòa đa (chất béo tốt): 5-10%; chất béo bão hòa (chất béo xấu): Dưới 10%; chất béo chuyển hóa: 0%; cholesterol: dưới 300mg mỗi ngày.
Ngoài chế độ ăn uống, chế độ tập luyện thể thao, nghỉ ngơi cũng vô cùng quan trọng. Các bạn có thể đăng ký tập các bài tập trị liệu cá nhân của tôi để tăng cường sức khỏe